Artikel geschreven door Sabine Timman, verschenen in de Hoefslag nummer 14, 2023.

We voeren vaak op gevoel en meestal gaat dit goed, maar niet altijd. Toch koppelen we (vage) klachten niet altijd aan de voeding terwijl dit volgens Jill Smit van Paard & Voeding en Paard & Vitaliteit wel de basis moet zijn.

Jill Smit is al van jongs af aan actief in de paarden. Vijftien jaar geleden kreeg ze de mogelijkheid om een heel goed paard te kopen. Met dat paard, Manolito, startte haar professionele paardenverhaal. “Al vrij snel had ik in de gaten dat er iets aan de hand was. Hij kreeg meerdere keren koliek en is ook een keer geopereerd. Tijdens die operatie kwamen ze erachter dat hij ontstekingen had in zijn dunne darm en maag, maar een oorzaak daarvan konden ze niet vinden. Een van de artsen adviseerde mij om verder te gaan zoeken, want hij zag dit vaker en vermoedde dat het mogelijk voeding gerelateerd was.”

Nieuwe wereld

Verder zoeken dan de reguliere geneeskunde, dat zorgde ervoor dat Jill zich ging verdiepen in voeding en vooral ook bij de holistische geneeskunde uitkwam. “Dit was voor mij een onbekende en volledig nieuwe wereld. Dankzij deze benadering kwam ik erachter dat hij een extreme glutenintolerantie heeft. Dertien jaar geleden was daar nog heel weinig over bekend, dat is dan ook de reden dat ik met veel fouragehandelaren en voedingsdeskundigen in gesprek ben gegaan, maar niemand kon mij er echt iets over vertellen. Op dat moment kwam ik erachter hoe weinig kennis er was over paardenvoeding en supplementen, zeker als er echt een klacht of probleem is.”

Glutenintolerantie bij paarden bestaat dat?

Zeker weten en vaak meer dan wij weten volgens Jill, die zich inmiddels gespecialiseerd heeft in het glutenvrij voeren van paarden. “De laatste jaren horen we steeds meer over deze intolerantie bij mensen, we kennen allemaal wel iemand die niet tegen gluten kan. Maar ook dieren, waaronder paarden, kunnen last hebben van deze vervelende aandoening. Glutenintolerantie is een voedselallergie tegen eiwitten die in granen voorkomen, de zogenaamde gluten. Deze paarden hebben meestal ‘vage’ klachten waar je niet zo snel uitkomt. Vaak zie je de paarden vermageren, hebben last van spierverlies, kunnen het werk niet goed aan, zitten dof in hun vacht, hebben regelmatig koliek klachten, kunnen wat apathisch overkomen, hebben vaak terugkerende maag en dunne darm ontstekingen.

Ook kunnen er uiteindelijk bewegingsklachten ontstaan door een probleem in de opname van voedingsstoffen, denk hierbij onder andere aan een te kort aan; vitaminen, mineralen en eiwitten.

Het grotere geheel

Met Manolito heeft Jill een lange weg bewandeld en door zijn problemen is ze helemaal in de voeding gedoken met een holistische aanpak die. “Dat heeft nog steeds een zweverig imago, maar dat is onterecht. Het is niks anders dan kijken naar het grotere geheel. De basis die bestaat uit de bepalende factoren; voeding, huisvesting, vrije beweging en samenzijn met andere paarden. Gelukkig kijken we in de sport steeds verder dan enkel naar een goed passend zadel en een fijne instructeur en verdiepen we ons steeds meer in de het algehele management rondom het paard, waaronder juiste voeding. Maar toch zijn er nog steeds veel paardeneigenaren die niet weten hoe het werkt met de spijsvertering van het paard en wat de invloed is van voeding en supplementen. Door de goede marketing eromheen denk je al snel dat je paard alles nodig heeft. Maar weet je ook echt of dit voor je paard geschikt is en iets doet? Meestal wordt deze beslissing gemaakt op gevoel en dat is zonde.”

Paard & Voeding

Het is nu vijf jaar geleden dat Jill de winkel van Paard & Voeding in Wormer opende waar ze paardenvoeding en supplementen aanbiedt zonder vulmiddelen. “Ik wilde kwalitatief goede producten kunnen aanbieden, omdat die moeilijk verkrijgbaar waren. De focus ligt op natuurlijke producten, graanvrij, kruiden, fytotherapie, homeopathie en hoogstaande merken. Er zijn veel voermerken die vulmiddelen gebruiken en synthetische grondstoffen en dat is zonde, want dat is helemaal niet nodig. Ik ben merk onafhankelijk en kijk dus puur naar de kwaliteit en de stoffen die erin zitten. Als eigenaar kan je dat zelf ook al doen. Kijk eens naar het etiket, dat begint altijd met het grootste ingrediënt wat betreft het aandeel. Dus als het al begint met dextrose dan weet je dat een groot deel van je pot suiker is. Waar staat het ingrediënt dat echt belangrijk is? Pas op de achtste plek? Dan wil dat zeggen dat dit zo ver versneden is dat de kwaliteit en dus de werking maar minimaal is. Twijfel je? Laat je dan altijd adviseren door een adviseur die niet gebonden is aan een merk.”

Gezondheid meten

Jill wil het paard eerst meten voordat ze met een voedingsadvies aan de gang gaat en doet dat met behulp van de Lecher-antenne. De Lecher-antenne geeft een exact beeld van de algehele gezondheid van het paard en meet daarnaast ook welk rantsoen het beste bij het paard past. “Het is een bekend instrument in de natuurgeneeskunde en meet alle frequenties die betrekking hebben op de weefsels en organen in het lichaam. Elke lichaamscel, elke bacterie, elk virus, elke schimmel, elke groep van cellen en elk ‘lichaam’ trilt. En heeft daarbij zijn unieke trillingsfrequentie. Met de Lecher-antenne kunnen de frequenties, in de vorm van elektromagnetische straling, worden gemeten. Ziekte is een verstoring van informatie. Als deze verstoring lang genoeg duurt, zal dit fysieke, zichtbare klachten geven. Deze informatieverstoringen zijn dus te meten met de Lecher-antenne. Als dit zo is dan kan het paard of een orgaan ziek worden. Je moet een probleem bij de kern aanpakken, op het moment dat je de oorzaak niet hebt dan blijven de klachten continue weer terugkomen. Het is jammer dat een meting nu nog vaak als laatste redmiddel wordt gebruikt, het liefste is dit juist iets wat je preventief inzet. Wanneer je een nieuw paard hebt of meer van je paard gaat verwachten is het bijvoorbeeld slim om te kijken hoe het intern met je paard gesteld is. Of om erachter te komen of de voeding en supplementen wel bij je paard passen. Holistisch pak je niet iets op de korte termijn aan daarvoor hebben we de reguliere geneeskunde nodig. Gelukkig wordt er steeds meer samengewerkt en wordt de Lecher-antenne steeds meer ingezet door reguliere dierenartsen om meer kennis te krijgen van het algehele plaatje.”

Totaalplaatje

Het gebruik van de Lecher-antenne leerde Jill van Eric Laarakker van holistische praktijk Den Hoek. Jill werkt nog steeds nauw samen met Eric, die voeding gerelateerde vragen graag aan de specialisatie van Jill overlaat. “Ik kwam er na de opleiding achter dat het niet stopte bij het afronden van de opleiding. Als je niet weet wat je uiteindelijk met de waardes vanuit de meting kan, hoe het lichaam werkt, je geen kennis hebt van voeding en supplementen en je niet weet wat medicatie in het lichaam doet, hoe kun je dan een passend behandelplan starten? Als je een disbalans in de lever meet en je gaat alles inzetten voor de optimalisatie van de lever dan wil dat nog niet altijd zeggen dat het echt beter wordt. Belangrijk is om naar het totaalplaatje te kijken.”

Beste combinatie

De paarden die bij Jill komen voor een voedingsadvies door middel van een meting worden compleet gecheckt van A tot Z ook als ze met een bepaalde klacht binnenkomen. “Ik wil alles weten van het immuunsysteem tot de organen, aminozuren en vitaminen en mineralenbalans. Dat is bepalend om een goed traject aan te kunnen gaan en brengt soms zaken naar boven die je niet had verwacht zoals de ziekte van Lyme die redelijk vaak voorbijkomt. Na de meting bespreken we een behandelplan die bestaat uit voeding, supplementen, fytotherapie en/of kruiden naar gelang van wat het paard nodig heeft. Al deze producten meet ik ook op het paard uit om te kijken welke producten de beste resultaten geven in combinatie met dit paard. Welk voer meet het hoogste en daarmee pak ik alle factoren aan om dit paard te kunnen verbeteren. Er wordt vaak een voedingsadvies gegeven op basis van rekenmodules, maar persoonlijk ben ik daar niet zo van. Ten eerste omdat ieder paard anders is en het afhankelijk is in welke omgeving het paard staat, wat voor ruwvoer het krijgt, etc. Als je een goed advies wilt geven waar alle stoffen inzitten die het paard nodig heeft dan is je ruwvoeranalyse bepalend. Eigenlijk zou je die dan van elke partij moeten weten aangezien dit 80% van je rantsoen beslaat en dus de basis is. De tekorten die overblijven vul je aan met voeding. Met de Lecher-antenne komt er heel precies uit waar bepaalde tekorten zitten, zodat je die toe kan voegen voor een perfect uitgemeten rantsoen.”

Meest voorkomende klacht

In principe kan iedereen bij Jill terecht, maar ze ziet vanwege haar volledige aanpak veel paarden die al klachten hebben. “De klachten van de blindedarm die springen er bovenuit en komen bij een reguliere dierenarts niet of nauwelijks naar boven. De blindedarm zit rechts bij je paard en op het moment dat er een verkeerde schimmel in de darmflora zit, kan dit veel buikpijn opleveren. Zo’n 80% van de paarden die ik meet hebben schimmels in de darmen. Waar dat door komt? Heel vaak de kwaliteit van het hooi. Door het ontbreken van opslagruimte, gebruiken we verpakt ruwvoer dat door de wisselende temperaturen gaat fermenteren en dus schimmelen. Die schimmel zie je niet altijd met het blote oog, maar zorgt wel voor een overbelasting van de dikke en blindedarm. Gevolg van deze buikpijn is dat paarden vaak hun bekken weg kantelen, klachten krijgen van het SI-gewricht en rechtsachter een trager achterbeen krijgen. Bij kreupelheid- of stijfheidsklachten die maar niet overgaan is het dus altijd slim om het paard een keer te laten meten. Gelukkig is het (vrij simpel) op te lossen net als veel van de andere behandelingen bij klachten. Met producten wat een combinatie kan zijn van poeder en druppels (fytotherapie op basis van plantextracten) ga je ongeveer zes weken aan de slag. De klachten kunnen in de eerste twee tot vier weken verergeren, dus het is belangrijk om contact te houden met de behandelaar. Na zes weken heb je het beste resultaat en check ik doormiddel van een controlemeting of alle interne verstoringen die aanwezig waren nu in balans zijn of dat we een volgende stap moeten zetten. Maar de meeste klachten zijn binnen zes weken opgelost waarna je met het supplement kan stoppen.”

Beter voorkomen dan genezen

Als je na een behandeling een erkende osteopaat of fysiotherapeut inschakelt dan heb je volgens Jill past echt resultaat van deze specialist. “Als je paard buikpijn heeft dan zal het zich vastzetten in zijn lichaam. Als dat jarenlang aan blijft houden dan gaat het paard compenseren. Als jij jouw paard rechtgericht en over vier benen wilt laten bewegen, dan moet intern alles in orde zijn. Interne problemen wil je het liefste zo vroeg mogelijk ondervangen en daarom verkies ik meestal het doormeten met de Lecher-antenne boven een bloedtest. De Lecher-antenne meet de vitaliteit van de organen, waardoor je eerder een disbalans meet en dus ook op tijd kunt behandelen voordat een orgaan uit werking gaat. Bij een bloedtest meet je het pas als een orgaan deels of helemaal is uitgevallen. Ook vitamine of mineralen tekorten komen niet altijd uit bloedonderzoek naar boven net als een glutenintolerantie of de ziekte van Lyme, wat in Nederland niet standaard in het bloedonderzoek wordt gecheckt.”

Voeding & Vitaliteit

Naast Paard & Voeding opende ze begin 2023 een tweede locatie Paard & Vitaliteit in Nieuwer ter Aa waar ze een behandelruimte heeft om paarden te ontvangen voor de metingen met de Lecher-antenne, paarden kan behandelen met geluidsgolf therapie en stalling aanbiedt voor een revalidatie traject of vakantieperiode. “De paarden worden op deze locatie standaard doorgemeten bij binnenkomst en krijgen een ‘uitgemeten rantsoen’. Daarnaast worden alle paarden behandeld met geluidsgolftherapie om het zelf herstellend vermogen te activeren. Na het lange traject met Manolito ervaarde ik zelf hoe zwaar ik het vond om mijn paard na operatie tijdens de revalidatie thuis te hebben staan. Daarnaast was het altijd een meisjesdroom om een revalidatie stal te openen. Toen ik de kans kreeg om deze fantastische locatie op te zetten kon ik niets anders doen dan mijn droom waarmaken en paarden constructief te helpen.”